Jak zostać coachem?

Zawód coacha jest szczególny, gdyż należy umieć odnaleźć się w roli facylitatora, który ułatwia drugiemu człowiekowi osiąganie zamierzonych przez niego rezultatów w efektywny i komfortowy sposób.

– Coaching to fascynująca dziedzina, pozwalająca świadczyć specjalistyczne usługi, których efektem ma być umożliwienie klientowi odkrywania, aktualizowania, rozwijania i jak najpełniejszego korzystania z własnego potencjału – tłumaczy dr Lidia Czarkowska, dyrektor Centrum Coachingu, kierownik studiów podyplomowych „Coaching menedżerski” oraz „Coaching profesjonalny”, adiunkt w Katedrze Nauk Społecznych Akademii Leona Koźmińskiego w Warszawie.

Coaching w Polsce dopiero się profesjonalizuje. Za granicą ma już dobrze ugruntowaną pozycję, ponieważ przynosi wymierne korzyści. Na ojczystym gruncie obecnie zyskuje dynamicznie na znaczeniu, zwłaszcza w sensie biznesowym, gdyż stanowi jedną z najskuteczniejszych form wsparcia rozwoju osobistego i zawodowego. W naszym kraju nad określeniem regulacji prawnych profesji czuwa Izba Coachingu, w ramach której stowarzyszone jest także Centrum Coachingu Akademii Leona Koźmińskiego. Izba Coachingu jest niezależną i neutralną organizacją, która dba o jakość usług coachingowych w Polsce. Działa na rzecz integracji oraz współpracy tego środowiska, wspierając proces profesjonalizacji w tym obszarze. Celem instytucji jest rejestracja zawodu coacha.

Dążenie do profesjonalizmu – krok po kroku

Czy zawód coacha jest odpowiedni dla mnie? Aby móc się o tym przekonać, należy przede wszystkim sprawdzić, jak działa coaching w praktyce, czyli znaleźć własnego coacha i przetestować proces coachingowy na sobie. Coachem może zostać jedynie osoba, która lubi ludzi i czuje w sobie wewnętrzną pasję do pracy z nimi. – Należy przede wszystkim być przekonanym, że istota ludzka posiada w sobie potencjał i zasoby, które można odkryć poprzez stworzenie odpowiednich warunków do rozwoju, aby w efekcie właściwie je spożytkować – tłumaczy dr Lidia Czarkowska z Akademii Leona Koźmińskiego w Warszawie.

Samo poczucie misji nie wystarczy, potrzebna jest jeszcze wiedza merytoryczna i praktyka pod okiem superwizorów. Dlatego trzeba zainwestować w edukację, która jest doskonałym punktem wyjścia w drodze do profesjonalizacji. Pozwoli to na poznanie i zrozumienie procesu coachingowego oraz nabycie stosownych kompetencji, niezbędnych do wykonywania profesji. Warto wybrać szkołę, która jest akredytowana przy instytucjach wydających certyfikacje zawodowe. Program dostosowany do wymagań niezależnych od ośrodka szkoleniowego instytucji, takich jak Izba Coachingu, daje nam możliwość przystąpienia do egzaminu potwierdzającego zdobycie umiejętności na określonym poziomie. Certyfikacje są wydawane w międzynarodowych organizacjach coachingowych, z których największa to International Coach Federation.

Działania ICF polegają na rozwoju profesji coachingowej poprzez określanie standardów kompetencyjnych i etycznych, dostarczanie niezależnej struktury akredytacji dla coachów i szkół coachingu oraz budowanie forum wymiany doświadczeń. Proces zdobywania certyfikacji wiąże się z odpowiednią ilością godzin odbytych szkoleń, udokumentowanej praktyki, superwizji czy pozyskanymi referencjami. Kończy się egzaminem teoretycznym oraz praktycznym, które są poświadczeniem jakości oferowanych usług. Certyfikat daje dobre podwaliny do dalszego rozwoju, jest pierwszym czynnikiem budującym zaufanie u potencjalnych klientów.

Coaching korzysta ze zdobyczy wielu dziedzin nauki. Niezbędna okazuje się wiedza transdyscyplinarna, gdyż należy spojrzeć holistycznie na rozwój człowieka.

– Coach, żeby skutecznie prowadzić proces coachingowy, absolutnie nie musi być ekspertem w branży swojego klienta, natomiast powinien być biegły z zakresu nauk humanistyczno-społecznych pozwalających zrozumieć mechanizmy rozwoju ludzkiego potencjału – precyzuje dr Czarkowska.

Zatem znajomość narzędzi coachingowych, umiejętność słuchania czy stawiania otwartych pytań należy podeprzeć przygotowaniem z psychologii, andragogiki, antropologii kulturowej, pedagogiki czy elementów teorii organizacji zarządzania ze szczególnym uwzględnieniem procesów opisanych w ramach psychologii społecznej, emocji i motywacji. – Nikt po dwóch dniach coachem się nie stanie, gdyż nie ma w tej profesji drogi na skróty. Naturalną ścieżką rozwoju własnej osoby w tym zawodzie jest stopniowe podnoszenie swoich kompetencji, a co za tym idzie jakości świadczonych usług – dodaje nasz ekspert.

Nie jest to możliwe oczywiście bez praktyki zawodowej, którą powinniśmy rozpocząć już podczas trwania studiów, oczywiście informując swoich klientów, na jakim etapie przygotowania do zawodu się znajdujemy.

Profesjonalny specjalista w tej dziedzinie potrafi słuchać swego rozmówcy na wielu poziomach.

– Dobrego coacha charakteryzuje swoista uważność – obserwuje zachowanie partnera, mimikę, gesty, tempo mowy, zwraca uwagę na przerwy między zdaniami. Pełni w tej relacji rolę symbolicznego lustra, w którym druga osoba może się przejrzeć, lepiej poznać siebie, swoje motywacje, a nawet słabości. Ta uważność jest nieocenionym narzędziem – dodaje.

Coach musi być również szczery i otwarty w swoich osądach. Ta autentyczność jest jedyną drogą ku spójności i integralności. Rzetelność tej pracy wymaga ponadto sprawdzania, czy proponowane rozwiązania działają i przekładają się na rezultaty.

– Klient jest specjalistą od swojego życia, a coach ekspertem od procesu, a zatem powinien czuwać nad jego jakością. Natomiast osoba poddawana coachingowi odpowiada za efekty procesu, gdyż tylko ona jest w stanie wprowadzić jakąkolwiek zmianę w swoim życiu – zwraca uwagę ekspert z Akademii Leona Koźmińskiego. Coach nie sugeruje rozwiązań, decyzja zawsze należy do klienta.

Jak pisał Paulo Coelho – To, co dziś jest rzeczywistością, wczoraj było nierealnym marzeniem – taka sentencja przyświeca wielu osobom, które zawodowo zajmują się coachingiem, i słusznie! Ukierunkowanie na rezultat, zachęcanie do refleksji, odkrywanie mocnych stron, przekraczanie ograniczeń i osiąganie celów to prosta droga do indywidualnego rozwoju w życiu zawodowym, który w efekcie usprawnić może pracę całej organizacji. – Najlepiej pracę coacha pokazać, rozwijając stare powiedzenie, że kto pracuje rękami, jest robotnikiem, rękami i głową – rzemieślnikiem, rękami i sercem – artystą, a rękami, głową i sercem – coachem. To wynika z mojego doświadczenia – kwituje dr Lidia Czarkowska. Coach to zawód przyszłości!