Im bardziej na wschód od polskiego Podkarpacia i Lubelszczyzny, tym większa cisza i głuchota. Kiedy zamilkną już ostatnie serwisy informacyjne polskich rozgłośni radiowych, pozostaje tylko cisza. Cisza, bo lepsze to niż tuba propagandy rządowej. Niezależne media elektroniczne praktycznie nie funkcjonują w tym zakątku świata. Pomimo tego, że to jeszcze geograficznie część Europy, wrażenia jakie towarzyszą nielicznym światłym mieszkańcom okolicy przyrównać można do wszechogarniającego jądra ciemności. Problem w tym, że światłość zrównała się z ciemnością. Media, które stanowią światłość w innych krajach świata, tutaj wręcz emanują mrokiem kłamstwa i prawd na zamówienie.
Mimo znanej na całym świecie melodii Milionerów, oglądając tutejszą telewizję można odnieść wrażenie pewnego niedopowiedzenia i zmanipulowania. Nic dziwnego, bo przecież od 1995 roku rosyjski ORT powraca do nadawania programów publicystycznych, które rażą podobieństwem do tych z czasów Związku Radzieckiego. Wraz z powracającym hymnem sowieckim wraca dawno wypracowana metodologia inwigilacji mediów. Wolność słowa na szklanym ekranie w kraju nad Wołgą przestała istnieć. Pogrzebano ją niedawno razem z zamordowanym na początku lipca Pawłem Chlebnikowem, redaktorem rosyjskiej edycji Forbesa. Sprawa ta nie jest jedyną spektakularną w ostatnich latach. Podczas rządów Władimira Putina, śmierć w niewyjaśnionych okolicznościach poniosło 16 dziennikarzy.
Społeczeństwo zewsząd otoczone kłamliwymi wizerunkami polityków nie dostrzega potrzeby zmian. Pomimo oficjalnie obowiązującego ustroju demokratycznego, w każdym z trzech wyżej wymienionych krajów do władzy dochodzą ludzie lekceważący potrzebę naprawy struktur państwowych oraz odnowy a może precyzyjniej zaszczepienia ducha obywatelskiego w społeczeństwie. Dookoła wszyscy tracą chęci i nadzieję na poprawę losu lub zastraszani, rezygnują z walki o sprawiedliwość. Badania wykazują, że prawie połowa dziennikarzy nie ma nic przeciwko cenzurze. Dzieje się tak, ponieważ osoby te, mimo wykonywanego zawodu chcą realizacji podstawowego prawa – prawa do życia. Dziennikarze, którzy odważyli się wystąpić naprzód skorumpowanemu otoczeniu i milczącemu audytorium ponieśli najwyższą z możliwych karę.
Organizacje międzynarodowe biją na alarm. Rosja wymieniana jest obok Palestyny, Iraku i Afganistanu, jako jeden z najbardziej niebezpiecznych rejonów dla dziennikarzy. Niestety polityczny zachód bardziej zainteresowany jest kontaktami gospodarczymi i wprowadzeniem swoich produktów na terenu poradzieckie. Po raz kolejny zostawił na pastwę losu ludzi, którzy potrzebowali jego pomocy. Chociaż nieodległej Polsce się udało, mało kto zdaje sobie sprawę, że za Bugiem też są ludzie i również spoglądają z nadzieją na niebo zadając sobie pytanie: kiedy będzie ono wolne od kłamstwa i prywaty oligarchów oraz władzy? Na to pytanie z pewnością odpowiedzi nie zna prezydent Bush, którego znacznie bardziej interesuje kwestia irackiej ropy i uratowania stanowiska w nadchodzących wyborach prezydenckich. Brakuje dziś ludzi, którzy podobnie, jak kiedyś Ronald Reagan załatwiając konflikty nie ograniczali się jedynie do rozwiązań militarnych a poszukiwali środków dyplomatycznych. Brakuje też siły Janowi Pawłowi II, który tak chciałby odwiedzić tą część Europy.
A gdzie są niezależne media? Jeszcze w latach 90 ogromną popularnością cieszyła się telewizja NTV. Trwało to jednak do czasu, kiedy stację przejął koncern Gazprom. Ostatni niezależni dziennikarze postanowili podjąć samemu trud stworzenia wolnych mediów. Ich inicjatywy nie przetrwały jednak długo. TVS i TV6 zakończyły działalność. Właściciele niektórych z prywatnych i niezależnych stacji musieli uciec zagranicę. Ulubiony dziennikarz rosyjski – Sawik Szuster stracił pracę w czerwcu lipcu bieżącego roku. Zakończono emisję ostatnich niezależnych programów, takich jak „Wolność słowa” oraz „Kraj i świat”. Niezależności i obiektywności nie można znaleźć też w prasie rosyjskiej, która to jest przeważnie we władaniu oligarchów.
Wagę wolności słowa dostrzegają jedynie wykształceni mieszkańcy większych miast. Ogół społeczeństwa jest otwarty na wpływy i z sentymentem wspomina czasy Związku Radzieckiego. Zapewniają to często powtarzane w telewizji filmy oraz seriale z tego okresu. Ludzie, którzy na co dzień żyją w świecie identycznym do ukazanego przez Fiodora Dostojewskiego w „Zbrodni i karze” z łatwością wierzą w dobroć wypływającą z obrazu kolorowego telewizora. Wygląda na to, że mroczność, obłuda i zakłamanie jeszcze na długo zostaną wpisane w krajobraz rzeczywistej – nietelewizyjnej Rosji. Pamiętajmy jednak, że nadzieja umiera ostatnia. Oby w tym przypadku słowa te znalazły swoje uzasadnienie.
