Dokumenty zgromadzone w trakcie kilkumiesięcznego postępowania przekazał Komisji Europejskiej. Śledztwo może rozciągnąć się na całą Unię
Urząd od grudnia ub.r. badał, czy zasady, na jakich producenci komputerów oferują laptopy wraz z zainstalowanym systemem operacyjnym Microsoftu, nie łamią prawa antymonopolowego. I uznał, że istnieją przesłanki, by podejrzewać rynkową zmowę.
Postępowanie wszczęto po skargach konsumentów. – Skarżyli się, że przy kupnie laptopa nie mają wyboru systemu operacyjnego – mówi Gazecie Małgorzata Cieloch, rzecznik UOKiK. Ile listów trafiło do urzędu? – Multum – odpowiada Cieloch. W tym przypadku „multum” oznacza kilkadziesiąt, ale w UOKiK rzadko się zdarza, by skarg dotyczących konkretnego problemu było więcej niż kilka czy kilkanaście.
Jak pisze UOKiK w komunikacie, producenci np. informują Microsoft, ile laptopów sprzedali z jego oprogramowaniem. – Każde takie szczegółowe raportowanie między kontrahentami to pierwszy sygnał, że mogło dojść do zmowy – tłumaczy Cieloch. Bo może świadczyć np. o tym, że Microsoft przyznaje upusty producentom w zależności od tego, ile sprzedadzą laptopów z Windowsem. Albo wręcz zakazuje im sprzedaży określonej liczby laptopów bez Windows.
W przypadku firmy o pozycji dominującej na rynku – a taką ma Microsoft w segmencie komputerowych systemów operacyjnych – takie zagrywki mogą zostać uznane za sprzeczne z prawem antymonopolowym.
UOKiK nie zdradza, jakie dowody zebrał w tej sprawie. Cieloch mówi jedynie, że przedsiębiorcy w trakcie postępowania przyznali, że zasady współpracy z Microsoftem są na tyle atrakcyjne, że z ich punktu widzenia nie ma sensu szukać alternatywnych rozwiązań, czyli sprzedaży laptopów z innymi systemami operacyjnymi (np. Linux).
W efekcie konkurenci Windowsa odpadają w przedbiegach. Według danych firmy badawczej IDC w zeszłym roku w Polsce sprzedano ok. 3,3 mln komputerów (z czego ok. 1,5 mln laptopów) – na 78 proc. zainstalowany był Windows, 11 proc. było dostępnych bez systemu operacyjnego, Linux zgarnął 6 proc. rynku.
W laptopach ta przewaga jest przygniatająca – aż na 96 proc. zainstalowano Windowsa, 2 proc. było dostępne bez systemu operacyjnego, zaledwie po 1 proc. rynku uszczknął Linux oraz MacOS firmy Apple.
Producenci przekonują, że wybór jest – praktycznie każdy ma w ofercie albo sprzęt bez systemu operacyjnego, albo z Linuksem. – Ale one mają marginalny udział w rynku – mówi Małgorzata Cieloch. A często bywa tak, że jeśli klient szuka komputera o konkretnych parametrach, to okazuje się, że jest on do kupienia tylko w wersji z Windowsem.
Sprawa nie dotyczy jednak tylko Polski – tak jest praktycznie w każdym kraju.
– W Polsce nie jest jeszcze tak tragicznie – twierdzi internauta przedstawiający się jako Roobal na forum serwisu JakiLinux.org. – Od roku mieszkam w Holandii i chciałem kupić jakiegoś laptopa. Obleciałem cztery miasta i wszystkie były sprzedawane tylko i wyłącznie z Vistą – dodaje.
– Tymczasem to do klienta powinien należeć wybór systemu operacyjnego, z którego chce korzystać – pisze urząd w komunikacie. I dodaje, że producenci utrudniają konsumentowi rezygnację z preinstalowanego oprogramowania, choćby ze względu „na brak możliwości zwrotu jego ceny”. Chodzi m.in. o przykład opisany niedawno w Gazecie – student, powołując się na zapis w licencji Microsoftu, chciał zrezygnować z Windowsa zakupionego wraz z laptopem Lenovo i zażądał zwrotu pieniędzy za system. Lenovo odmówiło. Inni producenci – np. HP – też zwrotów nie przewidują. Tymczasem zdaniem UOKiK takie prawo klientowi przysługuje.
Ponieważ sprawa dotyczy głównie firm, które mają siedziby poza granicami Polski, a w dodatku sprawa dotyczy też innych krajów, UOKiK dokumenty przekazał Komisji Europejskiej. Wysłano je w połowie lipca. Jak się dowiedzieliśmy, dotarły do Komisji, ale decyzji o tym, czy wszcząć postępowanie, nie podjęto. Jeśli unijni urzędnicy zdecydują się na to, a zarzuty się potwierdzą, Microsoftowi grozi kara nawet do 10 proc. przychodów. Dla koncernu z Redmond to nie pierwszyzna – już został ukarany przez Komisję Europejską za praktyki monopolistyczne grzywną ponad 1,5 mld euro.
– Aby cokolwiek komentować, musimy poznać szczegóły najpierw raportu. Trudno nam się odnosić wyłącznie do komunikatu UOKiK, który jest zbyt ogólnikowy – powiedziała nam Paulina Smaszcz-Kurzajewska, rzecznik polskiego oddziału Microsoftu.
Podobnie odpowiadają producenci. „Firma Lenovo nie otrzymała dotychczas stanowiska UOKiK wraz z uzasadnieniem. Dopiero po zapoznaniu z materiałami będziemy mogli odnieść się do sprawy” – czytamy w oświadczeniu chińskiego producenta.
Jarosław Smulski, analityk IDC: – Preinstalowanie oprogramowania na komputerach było pomysłem Microsoftu na walkę z piractwem. Przy okazji koncern doprowadził do tego, że Windows jest postrzegany jako nieodłączna część komputera. I okazało się, że działa to nie tylko na piratów, ale i na konkurencję – mówi.
Zauważa też, że zwolennicy innych systemów niż Microsoftu są w mniejszości. – Zaryzykowałbym stwierdzenie, że 80-90 proc. klientów zupełnie nie zwraca uwagi na to, co jest w komputerze. A wręcz są zadowoleni, że nie muszą już nic instalować, kupując komputer z Windowsem.
Więcej na http://www.gazeta.pl/
