Zdania są wyraźnie podzielone, jeśli pytamy o przyszłe ceny połączeń telefonicznych, sprzętu RTV – AGD czy samochodów używanych. Ogólnie, w porównaniu z zeszłym rokiem, więcej Polaków spodziewa się wzrostu cen po akcesji.
Ceny żywności
75 proc. Polaków sądzi, że po przystąpieniu do Unii Europejskiej zdrożeją produkty spożywcze, 9 proc. jest zdania, że te ceny spadną.
Wzrostu cen produktów spożywczych szczególnie często obawiają się osoby o najniższych dochodach na osobę w gospodarstwie domowym (poniżej 75 proc. średniej) oraz bezrobotni. W porównaniu z rokiem ubiegłym jest to istotny wzrost oczekiwań podwyżek cen. W zeszłym roku wzrostu cen produktów spożywczych spodziewało się 63 proc. konsumentów.
Mieszkania
Drugą grupą produktów, w której oczekuje się wzrostu cen, są mieszkania. Dwóch na trzech Polaków (66 proc.) przewiduje wzrost cen mieszkań po akcesji, 9 proc. uważa, że ceny spadną.
Także dla mieszkań w porównaniu z rokiem ubiegłym obserwujemy wzrost oczekiwań podwyżki cen o 11 punktów procentowych. W tym przypadku oceny Polaków są zgodne z ocenami ekspertów w dziedzinie budownictwa mieszkaniowego.
Odzież i obuwie
Polacy oczekują także wzrostu cen odzieży i obuwia, chociaż w ubiegłym roku ceny tych artykułów spadały. 61 proc. Polaków spodziewa się wzrostu, 12 proc. spadku.
Szczególnie wysoki poziom obaw o wzrost cen zaobserwowano w grupie osób o najniższych dochodach (dochody na osobę w gospodarstwie domowym poniżej 75 proc. średniej). Od ubiegłego roku wyraźnie więcej osób oczekuje podwyżek cen odzieży i obuwia (11 punktów procentowych więcej niż w ubiegłym roku).
Nowe i używane samochody
Konsumenci mają zdecydowanie odmienny stosunek do cen nowych samochodów osobowych w porównaniu do cen samochodów używanych. Jeśli chodzi o auta nowe, to 53 proc. Polaków spodziewa się wzrostu ich cen po akcesji.
W przypadku samochodów używanych wzrostu cen oczekuje znacznie mniej, bo 36 proc. osób, a niemal tyle samo, 34 proc., oczekuje spadku cen. Te oczekiwania są bardzo racjonalne. Rzeczywiście, w związku z procesem harmonizacji cen nowych samochodów wewnątrz Unii, obecnie dość prawdopodobne są podwyżki cen nowych samochodów.
Natomiast zniesienie barier w wymianie towarowej pomiędzy krajami Unii powoduje, że spadek cen aut używanych jest bardziej prawdopodobny niż spadek cen samochodów nowych. Właśnie spadek cen samochodów używanych jest stosunkowo częściej przewidywany przez osoby lepiej wykształcone.
Artykuły elektroniczne
Jeśli pytamy o ceny artykułów elektronicznych (AGD-RTV), to zdania są wyraźnie podzielone. 42 proc. Polaków oczekuje podwyżek cen tych artykułów, natomiast 28 proc. myśli raczej o ich spadku, 13 proc. nie spodziewa się żadnych zmian cen.
Duży wpływ na oczekiwania cenowe dotyczące artykułów AGD-RTV ma dochód na osobę w gospodarstwie domowym – osoby o najniższych dochodach częściej niż pozostałe spodziewają się podwyżek.
Oczekiwania cenowe dotyczące tej grupy produktów są bardziej stabilne od pozostałych, dotychczas omówionych. W ciągu ostatniego roku nastąpił stosunkowo mniejszy, bo 8-o procentowy, wzrost oczekiwań podwyżek cen dla tych artykułów.
Ceny połączeń telefonicznych
Ceny połączeń telefonicznych, w opinii konsumentów, są najmniej zagrożone wzrostem spośród wszystkich dotychczas omawianych kategorii. 36 proc. konsumentów oczekuje ich wzrostu po wejściu Polski do Unii Europejskiej, 33 proc. spadku.
Oczekiwania te są również najbardziej stabilne na przestrzeni ostatniego roku. W tym czasie odsetek osób oczekujących podwyżek cen wzrósł o 6 punktów procentowych. Osoby lepiej wykształcone stosunkowo częściej spodziewają się obniżek cen połączeń po akcesji.
Postrzeganie procesu kształtowania się cen zależy przede wszystkim od dwóch czynników: dochodu i wykształcenia.
Osoby o najniższych dochodach, najbardziej wrażliwe na poziom cen dóbr zaspokajających podstawowe potrzeby (żywności, odzieży i obuwia, mieszkań), częściej wyrażają obawy o poziom cen tych dóbr po akcesji.
Natomiast w przypadku takich produktów jak samochody czy połączenia telefoniczne, różnice w postrzeganiu cen bardziej zależą od poziomu wykształcenia.
Osoby lepiej wykształcone częściej oczekują spadku cen. Są bardziej świadome faktu, iż wzrost konkurencji, jaki nastąpi po wejściu Polski do UE, może przyczynić się do obniżenia cen niektórych produktów.
