LITERATURA NOMINOWALI: Henryk Bereza – „Twórczość”, Przemysław Czapliński – Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu, Jarosław Klejnocki – Uniwersytet Warszawski, Dariusz Nowacki – „FA-art.”, Uniwersytet Śląski, Marek Zaleski – Instytut Badań Literackich PAN, „Res Publica”.
LAUREAT 2003
WOJCIECH KUCZOK
Za spełnienie artystyczne, czyli za powieść „Gnój”, obok której nie sposób przejść obojętnie – Dariusz Nowacki.
Za ostatnią powieść „Gnój”, która odsłaniając okrucieństwo rodzinne, pomaga zarazem, dzięki grotesce i komizmowi, ominąć pułapkę nienawiści i frustracji – Przemysław Czapliński.
FILM NOMINOWALI: Barbara Hollender – „Rzeczpospolita”, Wiesław Kot – „Newsweek”, Jerzy Płażewski – „Kino”, Tadeusz Sobolewski – „Gazeta Wyborcza”, Grażyna Torbicka – TVP 2.
LAUREAT 2003
ANDRZEJ JAKIMOWSKI
Za film „Zmruż oczy”, etiudę na temat Polski prowincjonalnej. Ten temat nieodmiennie nęci twórców, ale rzadko komu udaje się uzyskać tak uniwersalny wyraz artystyczny jak Jakimowskiemu. – Wiesław Kot
Film Jakimowskiego jest kolejną oznaką, że kino polskie odzyskuje własną twarz. To nowe kino ma swobodną formę i przesłanie dodające otuchy. Jakimowski nie straszy rzeczywistością – mówi, jak pokonać lęk, jak być sobą, zachować wolność – Tadeusz Sobolewski.
TEATR NOMINOWALI: Piotr Gruszczyński – „Tygodnik Powszechny”, Janusz Majcherek – „Teatr”, Grzegorz Niziołek – „Didaskalia”, Jacek Sieradzki – „Dialog”, Roman Pawłowski – „Gazeta Wyborcza”.
LAUREAT 2003
DANUTA STENKA
Za rolę wdowy Bradshaw w „Zwycięstwie” Howarda Barkera (Teatr Współczesny, Wrocław): twardej, tragicznej kobiety kroczącej przez piekło upokorzeń z niesamowitą wewnętrzną mocą – Jacek Sieradzki
MUZYKA NOMINOWALI: Tomasz Cyz – „Tygodnik Powszechny”, Jacek Hawryluk – Polskie Radio Program II, „Gazeta Wyborcza”, Jacek Marczyński – „Rzeczpospolita”, Adam Rozlach – Polskie Radio BIS, Ewa Solińska – dziennikarz niezależny.
LAUREAT 2003
KUBA JAKOWICZ
Ma 22 lata i za sobą zwycięstwa oraz znaczące sukcesy w międzynarodowych konkursach skrzypcowych, m.in. w Lublinie (1993 r.), Wattrelos we Francji (1995 r.), Takasaki w Japonii (1999 r.) i Bratysławie (2001 r.). Koncertował w wielu krajach Europy; nagrał cztery płyty, w tym pierwszą w Szwecji jako piętnastolatek; najnowszą wydało w tym roku Polskie Radio.
PLASTYKA NOMINOWALI: Agnieszka Wojtyga – „grafia” , Dorota Jarecka – „Gazeta Wyborcza”, Monika Branicka – „Art.& Business”, Paweł Łubowski – „Magazyn o sztuce ARTeon”,
Piotr Rypson – niezależny krytyk.
LAUREAT 2003
MONIKA SOSNOWSKA
Ma za sobą serię świetnych realizacji na wystawach w Polsce i za granicą, zdobyła główną nagrodę na targach Art Basel, rozwija swoje możliwości w imponującym tempie – Piotr Rypson
Za łatwość poruszania się w wielu przestrzeniach sztuki, za intelektualną intrygę i śmiałość skojarzeń. Za konsekwentne łamanie barier ekspozycyjnych i mentalnych, którego efektem są instalacje na światowym poziomie. Za szczęśliwe przywrócenie sztuce wymiaru zaskoczenia – Agnieszka Wojtyga.
ROCK-POP-ESTRADA NOMINOWALI: Jacek Cieślak – „Rzeczpospolita”, Marek Niedźwiedzki – Polskie Radio Trójka, Marek Sierocki – TVP 1, Paweł Sito – dyrektor programowy 4fun tv., Paweł Sztompke – Polskie Radio Program I.
LAUREAT 2003
ANDRZEJ SMOLIK
Kompozytor muzyki klubowej, producent płyt, instrumentalista Wilków.
Za twórcze podejście do brzmienia muzyki, dzięki czemu to co komponuje i produkuje, osiąga poziom co najmniej europejski – Marek Sierocki.
Za dobrą twarz popu, tak potrzebną polskiej muzyce. Smolik to nie tylko muzyk, ale animator środowska – Paweł Sito.
***
SYLWETKI LAUREATÓW 2003
WOJCIECH KUCZOK
Rocznik 1972. Poeta, prozaik, krytyk filmowy. Jego debiutancki tom opowiadań Opowieści słychane (1999) został nominowany do literackiej Nagrody NIKE i nagrodzony przez Polskie Towarzystwo Wydawców Książek w roku 2000. Wydał także zbiór opowiadań Szkieleciarki (2002) oraz tom poezji Opowieści samowite (1996). Autor powieści Gnój, na podstawie której napisał również scenariusz do filmu fabularnego Pręgi.
ANDRZEJ JAKIMOWSKI
Rocznik 1963. Reżyser i scenarzysta. Ukończył filozofię na Uniwersytecie Warszawskim i reżyserię na WRiTV w Katowicach. Zrealizował, m.in. film fabularny Pogłos (1991), który uznano za najlepszy na Międzynarodowym Festiwalu Filmów Jazzowych Jazz Film Salon w Warszawie; film dokumentalny Miasto cieni (1994), który zdobył nagrodę główną Korzenie na Międzynarodowym Festiwalu Filmów i Programów Etnicznych At home w Krakowie w 1998 roku; film dokumentalny Dzyń, dzyń (1997); film dokumentalny Wilcza 32 z 1998 roku, który rok później otrzymał nagrodę główną Gryf na Przeglądzie Form Dokumentalnych w Szczecinie. Jego pełnometrażowy debiut fabularny Zmruż oczy dostał wiele nagród m.in.: Nagrodę Specjalną Jury w Gdyni oraz wyróżnienie FIPRESCI w Mannheim.
DANUTA STENKA
Ukończyła Studium Aktorskie w Gdańsku. Zadebiutowała na scenie gdańskiego Teatru Wybrzeże w Betlejem Polskim Lucjana Rydla. Po dyplomie pracowała w Teatrze Współczesnym w Szczecinie. W 1988 przeniosła się do Teatru Nowego w Poznaniu, a od 1991 jest związana z Teatrem Dramatycznym w Warszawie. Zagrała m.in. Ibsenowską Norę (1994, spektakl Teatru Telewizji), Elektrę (1997, Teatr Dramatyczny), Panią Rollinson (1997, Teatr Telewizji). W 2000 r. wystąpiła jako Lady Makbet na scenie krakowskiego Teatru Bagatela. Zyskała niezwykłą popularność dzięki kreacjom filmowym, w serialach Boża podszewka (1998) i Ekstradycja III (1999). Ostatnio oglądaliśmy Danutę Stenkę w Cudzie Purymowym wyreżyserowanym przez Izabellę Cywińską oraz w Pragnieniu miłości, w którym zagrała George Sand, słynną francuską pisarkę, kochankę Chopina. Ostatnio wystąpiła gościnnie w spektaklu Zwycięstwo Howarda Bakera we wrocławskim Teatrze Współczesnym – za tę rolę otrzymała nagrodę autorską na Festiwalu Prapremier w Bydgoszczy. Niedawno dostała Wielkiego Splendora – nagrodę przyznawaną przez Teatr Polskiego Radia. Już wkrótce pojawi się na ekranie jako „polska Bridget Jones” w fabule Nigdy w życiu według powieści Katarzyny Grocholi.
JAKUB JAKOWICZ
Rocznik 1981. Urodził się w rodzinie skrzypków. Gry na skrzypcach uczył się u swego ojca – prof. Krzysztofa Jakowicza. Obecnie jest studentem ostatniego roku Akademii Muzycznej im. Fryderyka Chopina w Warszawie. Koncertuje od 11 roku życia. Jest laureatem pierwszych nagród na konkursach skrzypcowych: w Lublinie (1993), Wattrelos we Francji (1995), Takasaki w Japonii (1999) oraz Bratysławie na Międzynarodowej Trybunie Młodych Wykonawców (2001).
Jego debiut w Koncercie D-dur Piotra Czajkowskiego w 1994 r. z orkiestrami w Bydgoszczy, Krakowie i Szczecinie zaowocował kolejnymi zaproszeniami do występów z orkiestrami Sinfonia Varsovia i NOSPR. Na zaproszenie Krzysztofa Pendereckiego wystąpił na festiwalu imienia Maestra w Krakowie wykonując jego Capriccio z Jerzym Maksymiukiem (1998). Koncertuje także za granicą (Japonia, Szwecja, Finlandia, Hiszpania, Niemcy, Francja). W 2000 r. debiutował na Festiwalu Radio France odnosząc wielki sukces, który przyniósł mu kolejne zaproszenie na koncerty z Orkiestrą Narodową w Montpellier. W 2001 r. wystąpił z Filharmonikami Monachijskimi. Grał także z Orchestre Suisse Romande (Genewa) i Orchestre Nationale w Paryżu. Nagrał cztery płyty (pierwszą jako piętnastolatek w Szwecji). Najnowsza, z muzyką współczesną i utworami wirtuozowskimi, ukazała się nakładem Polskiego Radia.
MONIKA SOSNOWSKA
W niemal każdym zakątku świata znajdują się kuratorzy, którzy chcą pokazać wymyślone przez nią labirynty korytarzy i pomieszczenia o zakłamanej perspektywie. Brała udział w wystawach w Tiranie, Stambule, Wenecji. Jej prace równym powodzeniem cieszyły się w Mali, Amsterdamie, Bazylei.
Studiowała malarstwo na poznańskiej ASP. Studiowała anatomię, klasyczny rysunek, kompozycję. Dopiero na ostatnim roku zaczęła przygotowywać prace w przestrzeni. Ukończyła studia podyplomowe na Rijksakademie w Amsterdamie. W 2000 r. przedstawiła pracę Dodatkowe oświetlenie dedykowaną Amsterdamowi. W 2001 r. w warszawskim Zamku Ujazdowskim pokazała Małą Alicję inspirowaną „Alicją w krainie czarów”. Na wystawie Manifesta we Frankfurcie za zwykłymi drzwiami krył się labirynt identycznych biurowych pomieszczeń, w których łatwo było się zgubić. W stołecznej Zachęcie artystka stworzyła niepokojący korytarz, w którym widz odsuwał kolejne kotary prowadzące jedynie do kolejnych kotar. Inny korytarz wygrał w tym roku nagrodę Baloise na targach sztuki w Bazylei. Jeszcze inny wybudowała w opuszczonym hotelu w trakcie wystawy Ukryte w słońcu towarzyszącej festiwalowi filmowemu w Cieszynie.
ANDRZEJ SMOLIK
Rocznik 1970. Pochodzi ze Szczecina, mieszka w Warszawie. Producent, kompozytor, aranżer, instrumentalista. Od 10 lat gra na instrumentach klawiszowych w zespole Wilki. Ponad dwa lata temu postanowił rozpocząć karierę solową, co zaowocowało dwiema płytami zatytułowanymi „Smolik”. Muzyka, jaką uprawia, mieści się gdzieś pomiędzy wyrafinowanym popem a rockową awangardą, choć niektórzy twierdzą, że najbliżej Smolikowi do brzmień klubowych. On sam nie definiuje swojej muzyki, mówi tylko, że lubi, aby było melodyjnie. Uchodzi za jednego z najlepszych producentów muzycznych w Polsce. W tej roli współpracował między innymi z Robertem Gawlińskim, Kasią Nosowską, Krzysztofem Krawczykiem.
WYRÓŻNIENIE
KREATOR KULTURY 2003
MAREK ŻYDOWICZ
Twórca i dyrektor Międzynarodowego Festiwalu Sztuki Operatorów Filmowych CAMERIMAGE. Stworzył festiwal, który dzisiaj jest największym na świecie spotkaniem z operatorami filmowymi. Organizowany od 1993 r. w Toruniu, a od 2000 r. w Łodzi. Gośćmi CAMERIMAGE są reżyserzy, operatorzy, aktorzy i twórcy filmu. Prezentowane filmy, są nagradzane na innych festiwalach i uznane za wydarzenia filmowe w świecie kina. Główną nagrodą festiwalu jest Złota Żaba. W 2003 roku odbyła się jedenasta edycja festiwalu. Lista gości jest z roku na rok coraz bardziej imponująca. Wspomnijmy tylko tych, którzy odwiedzili Łódź ostatnio: David Lynch, Peter Weir, James Ivory, William Fraker, Russell Boyd.
W 2002 roku Polityka po raz pierwszy przyznała wieniec laurowy dla kreatorów kultury. Wyróżnienie otrzymali: Roman Gutek, Andrzej Starmach, Jerzy Owsiak, Mariusz Adamiak oraz Adam Widmański, Wojciech Kuhn, Beata Stasińska z Wydawnictwa WAB, Michał Merczyński i Lech Maria Raczak – twórcy Festiwalu Teatralnego MALTA.
PASZPORTY POLITYKI 2003 PO RAZ JEDENASTY
W 1993 r. redakcja Polityki przyznała pierwsze Paszporty, nagrody dla artystów ponadprzeciętnych, którymi możemy pochwalić się przed światem. Jerzy Baczyński, redaktor naczelny „Polityki”, wspominając pierwsze Paszporty powiedział, iż: – Powstały z przekory do ogarniającej nas komercji i tandety, ale też z przekonania, że to właśnie dzieła artystów są bardziej trwałe i wartościowe. Symboliczne wówczas wyróżnienie z biegiem czasu zmieniło się w nagrodę prestiżową, którą szczycą się zarówno ci twórcy, którzy ją otrzymali, jak i ci, którzy zostali do niej jedynie nominowani.
Tradycyjnie Paszporty Polityki przyznawane są w 6 kategoriach: literatura, plastyka, film, teatr, muzyka oraz rock-pop-estrada. Paszporty przyznaje Kapituła redakcyjna na podstawie zgłoszeń przygotowanych przez wiodących krytyków polskich mediów. Choć ilość głosów oddanych na poszczególnych laureatów jest sprawą istotną, bardziej liczy się to, czy dany artysta nie jest jedynie sezonową gwiazdą. Unikamy w ten sposób krótkotrwałych mód, stawiając na rozwój i perspektywy naszych laureatów. Od 2002 „Polityka” przyznaje również wyróżnienia dla Kreatorów Kultury.
Polityka stara się przyznawać nagrodę tym, którzy w swoich dokonaniach jeszcze nie powiedzieli ostatniego słowa. Kilkakrotnie zdarzyło się, że dopiero nagroda Polityki pozwalała znakomitym artystom zdobyc szerszą popularność i ugruntować pozycję na rynku sztuki. Zdzisław Pietrasik, szef działu kultury Polityki, powiedział wręczając nagrodę za 2000 r., że trafia ona: – W ręce artystów oryginalnych, poszukujących, przekraczających granice sztuki i granice geograficzne. Nasi laureaci pierwsze znaczące dzieła stworzyli w minionej dekadzie, ale w całości zrealizują się dopiero w wieku XXI.
W styczniu 2003 r. Polityka wręczyła swoje nagrody po raz 10. Wspólnie z wszystkimi laureatami obchodzono jubileusz nagrody. Z tej okazji odbył się Festiwal Paszportów Polityki, który w rozmaitych imprezach integrował wszystkie dziedziny sztuki. W Festiwalu wzięli udział nagrodzeni przez nas twórcy. Było to ogromne przedsięwzięcie kulturalne, a ponieważ odbywało się w roku, w którym decydowaliśmy o wstąpieniu do Unii Europejskiej, nazwano je „Paszportami do Europy”. Za to przedsięwzięcie zostaliśmy uhonorowani tytułem Mecenasa Kultury Polskiej.
Przy okazji Paszportów ‘95 Polityka pisała: Nasz Paszport przypomina wyglądem prawdziwy dokument uprawniający do przekraczania granic. Ale to tylko symbol. W istocie sztuka sama przekracza wszelkie granice. Patrząc, jak wspaniale rozwijają się kariery nagrodzonych przez Politykę artystów, nie mamy żadnych wątpliwości co do prawdziwości tego stwierdzenia.
LISTA LAUREATÓW PASZPORTÓW POLITYKI
1993
literatura – Teodor Parnicki (pośmiertnie), plastyka – Stasys Eidrigevicius,
film – Jacek Bławut, teatr – Tadeusz Słobodzianek, muzyka – Stanisław Leszczyński,
rock-pop-estrada – Kasia Nosowska
1994
literatura – Marcin Świetlicki (nie przyjął nagrody), plastyka – Ryszard Górecki,
film – Jan Jakub Kolski, teatr – Krystyna Meissner, muzyka – Piotr Anderszewski,
rock-pop-estrada – Edyta Bartosiewicz
1995
literatura – Stefan Chwin, plastyka – Mirosław Bałka,
film – Marcel Łoziński, teatr – Jolanta Ptaszyńska, muzyka – Stefan Sutkowski,
rock-pop-estrada – Wojciech Waglewski
1996
literatura – Olga Tokarczuk, plastyka – Zofia Kulik,
film – Łukasz Kośmicki, teatr – Krzysztof Rau, muzyka – Olga Pasiecznik,
rock-pop-estrada – Grzegorz Ciechowski (nie żyje)
1997
literatura – Andrzej Sapkowski, plastyka – Katarzyna Kozyra,
film – Jerzy Stuhr, teatr – Anna Augustynowicz, muzyka – Dariusz Paradowski,
rock-pop-estrada – Kayah
1998
literatura – Jerzy Pilch, plastyka – Jarosław Modzelewski,
film – Dorota Kędzierzawska, teatr – Grzegorz Jarzyna,
muzyka – Rafał Kwiatkowski, rock-pop-estrada – Kazik Staszewski
1999
literatura – Marek Bieńczyk, plastyka – Leon Tarasewicz,
film – Krzysztof Krauze, teatr – Agnieszka Glińska, muzyka – Paweł Mykietyn,
rock-pop-estrada – Myslovitz
2000
literatura – Marzanna Bogumiła Kielar, plastyka – Domink Lejman,
film – Maja Ostaszewska, teatr – Paweł Miśkiewicz, muzyka – Stanisław Drzewiecki,
rock-pop-estrada – Ryszard Tymon Tymański
2001
literatura – Paweł Huelle, plastyka – Katarzyna Józefowicz,
film – Robert Gliński, teatr – Piotr Cieplak, muzyka – Mariusz Treliński,
rock-pop-estrada – Agnieszka Chylińska
2002
literatura – Dorota Masłowska, plastyka – Marcin Maciejowski,
film – Piotr Trzaskalski, teatr – Krzysztof Warlikowski, muzyka – Dominik Połoński,
rock – pop-estrada – Anna Maria Jopek
Wyróżnienie
Kreatorzy kultury 2002
Roman Gutek, Andrzej Starmach, Jerzy Owsiak, Mariusz Adamiak oraz Adam Widmański, Wojciech Kuhn, Beata Stasińska – Wydawnictwo W.A.B., Michał Merczyński i Lech Maria Raczak – twórcy Festiwalu Teatralnego MALTA
