Czy to w porządku, że nic o tym nie wiedzą?
Przemysław Szczerba prowadzi w Warszawie Księgarnię Bankową. Sprzedaje książki prawnicze i ekonomiczne. Założył własny sklep w internecie. Gdy w największych polskich portalach – Wirtualnej Polsce, Interia.pl czy Gazeta.pl – wpiszemy hasło „księgarnia bankowa”, znajdziemy link do sklepu Szczerby. Wyjątkiem jest największy polski portal – Onet.pl. Dla jego katalogu i wyszukiwarki Infoseek Księgarnia Bankowa jakby nie istnieje.
– Onet wyciął linki do mojej księgarni, bo nie podpisałem umowy z jego pasażem handlowym i nie płacę portalowi prowizji – opowiada Przemysław Szczerba. – Pracownik portalu oznajmił mi, że czas darmowego internetu się kończy, a witryny handlowe, które nie podpiszą z nimi umowy, nie będą ujmowane w katalogu i w wynikach wyszukiwania.
W liście pracownika Onetu do Szczerby czytamy m.in., że „wyszukiwarka jest naszym narzędziem (…) serwery też są nasze, koszty są przeogromne, a jakoś ten interes musi na siebie zarabiać.”
O polityce handlowej Onetu nic nie wiedzą jednak internauci, dla których wyszukiwarki są jedną z głównych usług portali. Teoretycznie wyniki pracy wyszukiwarki powinny być możliwie najpełniejsze, wiarygodne i obiektywne. Wyjątkiem może być tzw. link sponsorowany, gdy firma płaci za to, by jej adres www pokazywał się na początku listy wyników wyszukiwania (taki link powinien być jednak oznaczony jako płatny).
– Praktyki Onetu są nieuczciwe, wprowadzają internautów w błąd – oburza się Przemysław Szczerba. – Nie sądzę, by moja księgarnia była odosobnionym przypadkiem.
I rzeczywiście. – To nasza generalna polityka w stosunku do wszystkich witryn prowadzących sprzedaż online – potwierdza Paweł Bukowczyk, szef e-commerce w Onecie. – Witryny, na których nie zawiera się transakcji handlowych, prezentujemy w Infoseeku automatycznie. Ale do promowania sklepów internetowych mamy pasaż handlowy. Gdy sklep podpisze z nim umowę, znajdzie się też w wyszukiwarce i katalogu.
Narzekania Szczerby irytują Bukowczyka. – Ten właściciel księgarni nie chce z nami współpracować, ale chciałby, żeby jego działalność była de facto za darmo reklamowana przez nasz portal. A z jakiej racji? Narzędzia, dzięki którym on chce w ten sposób zarabiać, nas dużo kosztują – tłumaczy.
Przedstawiciel Onetu za zupełne nieporozumienie uważa zastrzeżenia, że księgarnia znikła z katalogu portalu. Jego zdaniem, katalog to narzędzie autorskie, tworzone ręcznie przez redaktorów portalu, którzy sami decydują jakie witryny powinny się w nim znaleźć. Nie zgadza się też z najważniejszym zarzutem o dezinformowanie użytkowników wyszukiwarki Onetu. – Żadna wyszukiwarka, ze swej natury technologicznej, nigdy nie będzie całkiem obiektywna – mówi Paweł Bukowczyk. – Każdą w pewnym zakresie redagują ludzie, stosując przy tym jakieś kryteria, np. wyrzucają witryny porno, które podszywają się pod inną tematykę. Gdyby o wszystkich takich kryteriach chcieć poinformować internautów, trzeba by napisać im całą książkę.
USA: Wszystko ma być jasne
Operatorzy wyszukiwarek internetowych mają obowiązek wyraźnie informować użytkowników, które z odnośników zawartych na liście rezultatów ich pracy pojawiają się tam dzięki temu, że ich obecność została opłacona – nakazała na początku lipca amerykańska Federalna Komisja Handlu. Jej zdaniem takie linki są bowiem w istocie reklamami, których ukrywanie wśród wyników wyszukiwania to nadużywanie zaufania internautów. Reklamy takie muszą zostać wyraźnie odróżnione od obiektywnych odnośników, by użytkownik miał pełną świadomość, jaką stronę odwiedza – uważa Komisja.
