Jedzie do nas rewizor! Nagła i niespodziewana wiadomość wzbudza popłoch wśród włodarzy miasteczka w odległej guberni. Żaden z prowincjonalnych notabli nie ma czystego sumienia, żaden nie jest wzorem uczciwości i urzędniczej sumienności. Jak stawić czoło nadciągającemu zagrożeniu? Co gorsza, zagrożeniu nieznanemu i anonimowemu, bowiem dostojnik przybywa incognito. Zresztą już przybył! W hotelu pojawił się nieznany w miasteczku młody człowiek wielkomiejskich obyczajów i niezbyt wielkiego rozumu, wypisz – wymaluj: dygnitarz ze stolicy. Szybkie rozpoznanie niebezpieczeństwa to połowa sukcesu. Teraz trzeba znaleźć odpowiednią metodę obłaskawienia rewizora. Kłamać, kręcić, mataczyć? Schlebiać, nadskakiwać, padać do nóżek Jego Dostojności? Olśnić wystawnym przyjęciem? Zaoferować sutą łapówkę? A może wyprzedzić kompanów i czym prędzej złożyć na nich donos?
„Rewizor” w reżyserii młodego twórcy Jana Klaty nie pokazuje prowincjonalnej Rosji z czasów carskich. Jan Klata w swej adaptacji gogolowskiego arcydzieła przeniósł intrygę rozgrywającą się w pierwszej połowie dziewiętnastego wieku w Rosji o wiek później, w czasy Polski lat siedemdziesiątych. Miejscowy komitet partii otrzymuje wiadomość, że miasteczko zwizytuje rewizor ze stolicy. Równocześnie notabli elektryzuje wieść o pojawieniu się w hotelu dziwnie zachowującego się jegomościa. Wszyscy domyślają się, że jest to właśnie ów zapowiadany rewizor incognito. Postanawiają obłaskawić domniemanego dygnitarza, oferując mu sowitą łapówkę i samochód do dyspozycji. Przyjezdny, który w istocie jest niebieskim ptakiem bez grosza przy duszy, zaczyna szybko orientować się w sytuacji i chętnie przyjmuje honory, łapówki, nie gardzi również wdziękami żony i córki Horodniczego…
Według Gogola “to nie historia, lecz ludzie deprawują świat”. Według Klaty “Rewizor” Gogola daje ogromne możliwości ukazania postaw współczesnych Polaków. “Budowanie świata na iluzjach i podłości – mówi reżyser – i dziś może być pożywką dla złodziei, naciągaczy i demagogów.” Choć zmieniły się realia, kostiumy i tytulatura, ludzkie charaktery i postawy, grzeszki, grzechy i niegodziwości pozostały takie same. Pozostaną nimi również w jeszcze bardziej współczesnej sytuacji, w Polsce dwudziestego pierwszego stulecia, bowiem dzieło Gogola zawsze było, jest i będzie aktualne.
Spektakl jest telewizyjną realizacją inscenizacji, której premiera w Wałbrzychu oceniona została jako jeden najciekawszych debiutów ostatnich lat i jedno z najbardziej interesujących przedstawień sezonu 2003. Przedstawienie odwiedziło wiele ważnych imprez teatralnych zdobywając rok temu główną nagrodę XV Międzynarodowego Festiwalu Teatralnego „Bez Granic” w Cieszynie.
Spektakl jest reżyserskim debiutem Jana Klaty, młodego reżysera, który pracował m.in. z Jerzym Grzegorzewskim, Jerzym Jarockim i Krystianem Lupą. Adaptacja Klaty to teatr polityczny, który choć dzieje się w Polsce PRL-u, odwołuje się także do współczesnej Polski. Dzięki przeniesieniu akcji w realia Polski Ludowej „Rewizor” Klaty jest opowieścią o ludziach, którym przyszło żyć w czasach PRL, gdzie władza jest skorumpowana, ważne są „układy i układziki”, a ludzie żyją w obłudzie. Spektakl pokazuje, iż tekst Gogola napisany przed ponad stu pięćdziesięciu laty idealnie pasuje do niedawnej polskiej rzeczywistości. Wrażenie autentyczności potęguje świetnie dobrana scenografia. Mamy tu przykryte zielonym suknem stoły, szydełkowego misia na butelce wódki oraz popsuty syfon. Klimat wzmacniają również przeboje Boney M. czy Filipinki, których słuchają bohaterowie.
W spektaklu udział biorą: Hubert Zduniak /Chlestakow/, Wiesław Cichy /Horodniczy/, Ewelina Paszke-Lowitsch /Żona Horodniczego/, Karolina Adamczyk /Córka/, Ryszard Węgrzyn /Profesor/, Dariusz Skowroński /Sędzia/, Andrzej Szubski /Naczelnik/, Dariusz Maj /Lekarz/, Adam Wolańczyk /Bobczyński/, Tomasz Orpiński /Dobczyński/, Sławoj Jędrzejewski /Rewirowy/, Irena Wójcik /Wdowa/, Lidia Michałuszek /Żona Dobczyńskiego/, Aleksander Wysoki /Kelner/, Elżbieta Solarek /Żona Profesora/, Oskar Rzemyk /Syn Dobczyńskiego/.
