Primo Levi – więzień Auschwitz, klasyk literatury holokaustowej – w eseju „Pamięć zniewagi” przedstawia mechanizmy rządzące pamięcią ofiar i katów: „Najlepszym sposobem obrony przed inwazją trudnych wspomnień jest ich niedopuszczanie, utworzenie kordonu sanitarnego wzdłuż granicy.
Swoje uwięzienie w Auschwitz wspomina Władysław Bartoszewski: „Padał deszcz ze śniegiem, było zimno. Właśnie zaczęła się agresja niemiecka na Jugosławię. Zanim wyszedłem, lekarze upudrowali mnie, „upiększyli”, ale wychudzenie i słabość trudno było ukryć. Ostatni raz widziałem wtedy Nowaka – lekarza, który uratował mi życie w Krankenbau (…). >>Panie doktorze, nie na darmo się pan wtedy wysilał, ja żyję<< - powiedziałem. >>No to jak żyjesz, to wiesz, co masz robić<<. >>Nie wiem, co mam robić<< - zdziwiłem się. >>Pamiętaj: wiedzieć<<”. Ponadto: Franciszek Piper, historyk z Muzeum Auschwitz przedstawia skróconą historię obozu Auschwitz-Birkenau; Tomasz Kranz przedstawia inne „Oblicza apokalipsy”(„Ogółem w okupowanej Europie istniało w różnym czasie ok. 10 tys. obozów, najwięcej na terenie Niemiec i Polski.”); dwugłos Pawła Śpiewaka i o. Wacława Hryniewicza o żydowskiej i chrześcijańskiej teologii po Auschwitz; historię sporów wokół Auschwitz, które wybuchły po 1989 roku relacjonuje Michał Okoński, Robert Szuchta i Piotr Trojański w rozmowie z Agnieszką Sabor mówią o zmianach jakie zaszły w nauczaniu o Holokauście („Badania przeprowadzone w maju 2000 przez Marka Kucię wykazały, że szkoła nie daje uczniom wiedzy o Holokauście ani nie pomaga w rozumieniu tego terminu. Tylko 24 proc. badanych uczniów wiedziało, co znaczy ten termin, 50 proc. nie udzieliło żadnej odpowiedzi lub mówiło >>Nie pamiętam<<, a 26 proc. podało zupełnie błędną definicję.) A także: kino, plastyka i literatura po Auschwitz. Dodatek został wydany przy wsparciu Fundacji „Polsko-Niemieckie Pojednanie” oraz Fundacji Konrada Adenauera.[/emaillocker-bulk-1]
