Czego się dowiesz z tego artykułu:
- Jakie są aktualne plany dotyczące likwidacji zmiany czasu w Polsce
- Jakie są argumenty za i przeciw przestawianiu zegarków
- Jak wygląda sytuacja w innych krajach Europy i na świecie
Zmiana czasu – relikt przeszłości?
Zmiana czasu z zimowego na letni i odwrotnie była niegdyś rozwiązaniem mającym poprawić efektywność energetyczną. Wprowadzona na szeroką skalę w XX wieku, dziś budzi coraz więcej wątpliwości. W Polsce temat powraca cyklicznie – zwłaszcza w okresach marcowej i październikowej zmiany czasu – wywołując dyskusje zarówno społeczne, jak i polityczne.
W 2024 roku rząd ponownie zapowiedział, że analizuje możliwość odejścia od obowiązkowego przestawiania zegarków. Choć decyzji jeszcze nie podjęto, trwają konsultacje, a poparcie społeczne dla stałego czasu rośnie.
Dlaczego ludzie mają dość?
Wśród najczęściej wymienianych argumentów przeciwko zmianie czasu są:
- zakłócenie rytmu dobowego i problemy ze snem,
- spadek koncentracji i wydajności pracy,
- wzrost liczby wypadków drogowych tuż po zmianie czasu,
- brak wyraźnych oszczędności energetycznych w dobie nowoczesnych technologii.
Z badań CBOS z 2023 roku wynika, że aż 74% Polaków popiera zniesienie zmiany czasu i wprowadzenie jednego, stałego czasu w ciągu roku.
Co planuje Unia Europejska?
W 2019 roku Parlament Europejski przegłosował projekt zniesienia obowiązkowej zmiany czasu w krajach UE. Każde państwo miało zdecydować, czy pozostaje przy czasie letnim, czy zimowym. Termin wdrożenia początkowo planowany na 2021 rok został przesunięty z powodu pandemii i braku jednomyślności państw członkowskich.
Do dziś nie zapadły wiążące decyzje na poziomie całej Unii. Polska, choć zgłaszała chęć odejścia od zmiany czasu, nie określiła jeszcze, który wariant miałby obowiązywać na stałe.
Jak jest w innych krajach?
Islandia i Białoruś już od dawna nie przestawiają zegarków. Rosja zrezygnowała ze zmiany czasu w 2011 roku, podobnie Turcja w 2016 roku. W USA niektóre stany, jak Arizona czy Hawaje, nie stosują zmiany czasu od lat.
Z kolei Hiszpania, choć formalnie przestawia czas dwa razy do roku, prowadzi szeroką debatę publiczną nad jego zniesieniem. Co ciekawe, geograficznie kraj ten powinien znajdować się w innej strefie czasowej – temat czasu ma tam również wymiar kulturowy.
Czy zmiana czasu ma jeszcze sens?
Choć korzyści energetyczne, które były głównym powodem wprowadzenia zmiany czasu, mają dziś marginalne znaczenie, niektórzy eksperci zwracają uwagę na pozytywne aspekty czasu letniego, np. dłuższe wieczory i lepsze warunki dla handlu, gastronomii czy rekreacji.
Jednak większość analiz wskazuje, że korzyści zdrowotne, psychologiczne i organizacyjne z utrzymania stałego czasu mogą przeważać nad argumentami ekonomicznymi.
Podsumowanie
Choć zmiana czasu w Polsce wciąż obowiązuje, trend europejski i globalny wskazuje na stopniowe odchodzenie od tej praktyki. Czy 2025 rok będzie ostatnim, w którym przestawimy zegarki? Tego jeszcze nie wiadomo, ale coraz więcej wskazuje na to, że jesteśmy na dobrej drodze do pożegnania z tym zwyczajem.