“Nie daj się oszukać! Zacznij od krytycznego myślenia” to główne hasło kampanii edukacyjnej prowadzonej przez Stowarzyszenie Demagog w ramach grantu Funduszu Inicjatyw Obywatelskich Narodowego Instytutu Wolności. Celem kampanii jest dostarczenie młodym ludziom wiedzy i narzędzi potrzebnych do świadomego poruszania się w internecie.

Jak wynika z raportu przygotowanego w ramach kampanii, aż 66% badanych, zgodziło się̨ ze stwierdzeniem, że edukacja społeczeństwa może przyczynić́ się̨ do zmniejszenia liczby fałszywych informacji. Czy nauka krytycznego myślenia pozwoli uchronić się społeczeństwu przed dezinformacją i kontaktem z fałszywymi informacjami?

Raport “Problem fake news w Polsce”

Pierwszym etapem kampanii było przeprowadzenie dwóch badań opinii, aby kompleksowo zbadać skalę występowania zjawiska fałszywych informacji w Polsce. Pierwsze badanie przeprowadzone zostało wśród młodych ludzi między 15 a 19 rokiem życia. Jego celem było zweryfikowanie poziomu wiedzy nastolatków na temat zjawiska fałszywych informacji, ich postrzegania i rozpoznawania w mediach i internecie.

Drugie badanie zostało przeprowadzone na reprezentatywnej ogólnopolskiej grupie osób (badanie CATI).

Jak wynika z raportu przygotowanego przez Stowarzyszenie Demagog i opublikowanego na stronie www.krytycznyumysl.pl, aż 80% badanych zgadza się̨ ze stwierdzeniem, że obecność wiadomości i informacji, które są nieprawdziwe lub zniekształcają rzeczywistość, stanowi problem w Polsce. Dodatkowo zdaniem ankietowanych, w Polskim społeczeństwie nie istnieje wysoka świadomość problematyki powstawania oraz udostępniania i rozpowszechniania fałszywych informacji, tzw. fake news'ów. Świadczy o tym fakt, że z ww. pojęciem nigdy nie miało do czynienia 49% ogółu przebadanych.

Fake news z perspektywy młodzieży

Wśród uczniów szkół ponadgimnazjalnych, co 4 osoba biorąca udział w badaniu spotykała się z fake newsami przynajmniej raz w tygodniu (28,3%). Natomiast co 5 uczeń zadeklarował, że ma styczność z tego rodzaju informacjami prawie codziennie (21,9%). Pokazuje to skalę występowania zjawiska i dużą potrzebę edukacji w tym zakresie. Dodatkowo, młodzi ludzie najczęściej spotykają się z rozpowszechnianiem fałszywych informacji w mediach społecznościowych (37,2%), na portalach i serwisach rozrywkowych (25,9%) oraz w telewizji (19,1%).

Dlaczego stawiamy na krytyczny umysł?

Współcześnie to internet jest medium, gdzie spotykamy informacje płynące ze wszystkich stron świata. Bardzo często wiadomości te nie tylko pomijają ważne dla danego wydarzenia fakty, ale również powielają informacje nieprawdziwe. Dochodzi również do sytuacji, gdy celowo tworzy się i rozpowszechnia fake newsy. Z tych, a także wielu innych powodów powstała nasza kampania. Chcemy uczyć młodych ludzi krytycznego myślenia potrzebnego do odróżniania fake newsów od prawdy - wyjaśnia Małgorzata Kilian, Prezes Stowarzyszenia Demagog.

Kampania edukacyjna prowadzona jest w mediach społecznościowych. Przez najbliższe tygodnie za pośrednictwem strony www.krytycznyumysl.pl Stowarzyszenie Demagog zaprezentuje kompleksowe wnioski wynikające z raportu.

Drugim etapem kampanii będzie uruchomienie kursów na platforie e-larningowej, na której już teraz można się rejestrować. Platforma jest narzędziem edukacyjnym adresowanym do uczniów, studentów i dorosłych. Za pośrednictwem platformy Stowarzyszenie propaguje krytyczne myślenie, a także wiedzę o fake newsach i innych rodzajach manipulacji w internecie.

Twórcy kampanii

Stowarzyszenie Demagog to organizacja fact-checkingowa, której głównym celem jest poprawa jakości debaty publicznej poprzez dostarczanie obywatelom bezstronnej i wiarygodnej informacji. Od 2014 roku zespół Demagoga weryfikuje wypowiedzi oraz obietnice wyborcze polityków na portalu demagog.org.pl.
Organizacja zajmuje się również rozpowszechnianiem idei fact-checkingu w Polsce. W ramach walki z fake newsami, organizacja prowadzi warsztaty w szkołach i na uniwersytetach, współpracuje z Facebookiem oraz realizuje projekty edukacyjne skierowane do młodzieży pn. Akademia Fact-Checkingu. Po przez Akademię trenerzy nie tylko dzielą się swoich doświadczeniem, ale przede wszystkim rozwijają wśród młodzieży krytyczne myślenie, uczą odróżniać prawdę od fałszu czy też wskazują jak szukać i korzystać tylko z rzetelnych źródeł informacji.

Linki:

Link do oficjalnej strony Kampanii Edukacyjnej https://krytycznyumysl.pl
Link do raportu “Problem Fake News w Polsce”https://krytycznyumysl.pl/raport_krytyczny_umysl.pdf
Oficjalna strona Stowarzyszenia Demagog https://demagog.org.pl/